Jego zasady zmieniały się na przestrzeni lat - od cyklu zawodów z klasyfikacją generalną, przez turniej z eliminacjami. Do roku 1976 o punkty w klasyfikacji Złotego Kasku walczono z takim udogodnieniem, iż najsłabsze występy poszczególnych jeźdźców nie były brane pod uwagę jeśli chodzi o ogólny rozrachunek. Liczyły się więc tylko te udane występy. Najlepsi żużlowcy biorący udział w turniejach ZK byli brani pod uwagę przede wszystkim w późniejszym wyłanianiu reprezentacji Polski.
Od 1976 roku zmieniły się zasady i od tej pory jeźdźcy nie mogli pozwolić sobie na słabsze występy, bowiem do końcowej klasyfikacji liczono wszystkie punkty uzyskane we wszystkich turniejach Złotego Kasku. Wprowadzono również eliminacje do turniejów finałowych. Wraz z sezonem 1992 o najwyższe miejsce na podium zawodnicy walczyli w jednodniowej rywalizacji.
Zgodnie z tradycją od 2002 roku finał Złotego Kasku odbywał się na torze brązowego medalisty Drużynowych Mistrzostw Polski. Turniej ten do 2005 roku uważany był za nieoficjalny rewanż za Indywidualne Mistrzostwa Polski, bowiem odbywał się po zakończeniu sezonu (finał IMP odbywa się corocznie 15 sierpnia).
Od 2006 roku turniej rozgrywany był w pierwszej części sezonu, stając się jednocześnie krajowymi eliminacjami do Grand Prix. Od 2008 roku powrócono do dawnej konwencji i zawody o Złoty Kask były ponownie rozgrywane na zakończenie sezonu.
Do rozgrywek o Złoty Kask Główna Komisja Sportu Żużlowego nominuje zawodników, biorąc pod uwagę średnie biegopunktowe z meczów ligowych, osiągnięte wyniki w mistrzostwach świata i Europy oraz aktualną formę sportową. Kluby ekstraligowe reprezentowane są przez 12 zawodników (10+2 rezerwowych). Dodatkowo jedzie 5 zawodników z zaplecza ekstraklasy (4+1 rezerwowy) oraz 3 jeźdźców z II ligi (2+1 rezerwowy).
Dodatkowo turniej nosi nazwę "Memoriał doc. dr L. Barana", a zwycięzca tradycyjnie otrzymuje motocykl żużlowy Jawakask oraz trofeum przechodnie.
W 48 edycjach Złotego Kasku triumfowało dotychczas 33 zawodników. Najlepszy w tej klasyfikacji jest Tomasz Gollob, który dokonywał tej sztuki aż siedmiokrotnie. Po trzy razy najskuteczniejszymi w tej rywalizacji okazywali się Edward Jancarz, Roman Jankowski oraz Zenon Plech.
Najlepsi w Złotym Kasku:
1961 - Bydgoszcz, Rzeszów, Nowa Huta, Gdańsk, Wrocław, Rybnik, Poznań, Częstochowa, Warszawa
1. Florian Kapała (Stal Rzeszów)
2. Henryk Żyto (Unia Leszno)
3. Marian Kaiser (Legia Gdańsk)
1962 - Rzeszów, Wrocław, Bydgoszcz, Gorzów Wlkp., Rybnik, Leszno, Częstochowa, Gdańsk
1. Marian Kaiser (Wybrzeże Gdańsk)
2. Florian Kapała (Stal Rzeszów)
3. Joachim Maj (Górnik Rybnik)
1963 - Gorzów Wlkp., Rybnik, Leszno, Bydgoszcz, Świętochłowice, Wrocław
1. Joachim Maj (Górnik Rybnik)
2. Stanisław Tkocz (Górnik Rybnik)
3. Henryk Żyto (Unia Leszno)
1964 - Rybnik, Gdańsk, Gorzów Wlkp., Rzeszów, Świętochłowice, Bydgoszcz, Wrocław
1. Andrzej Wyglenda (Górnik Rybnik)
2. Andrzej Pogorzelski (Stal Gorzów)
3. Joachim Maj (Górnik Rybnik)
1965 - Zielona Góra, Rybnik, Świętochłowice, Gorzów Wlkp., Toruń, Gdańsk, Bydgoszcz, Wrocław
1. Stanisław Tkocz (Górnik Rybnik)
2. Andrzej Pogorzelski (Stal Gorzów)
3. Antoni Woryna (Górnik Rybnik).
1966 - Zielona Góra, Poznań, Bydgoszcz, Nowa Huta, Poznań, Rybnik, Gorzów Wlkp.
1. Andrzej Pogorzelski (Stal Gorzów)
2. Paweł Waloszek (Śląsk Świętochłowice)
3. Andrzej Wyglenda (ROW Rybnik)
1967 - Rzeszów, Rybnik, Częstochowa, Poznań, Gdańsk, Tarnów, Bydgoszcz, Ostrów Wlkp.
1. Antoni Woryna (ROW Rybnik)
2. Henryk Glücklich (Polonia Bydgoszcz)
3. Andrzej Wyglenda (ROW Rybnik)
1968 - Rybnik, Wrocław, Tarnów, Gdańsk, Toruń, Gorzów Wlkp., Ostrów Wlkp., Bydgoszcz
1. Paweł Waloszek (Śląsk Świętochłowice)
2. Zygmunt Pytko (Unia Tarnów)
3. Stanisław Tkocz (ROW Rybnik)
1969 - Częstochowa, Wrocław, Gdańsk, Świętochłowice, Gorzów Wlkp., Bydgoszcz, Rzeszów, Rybnik
1. Edward Jancarz (Stal Gorzów)
2. Andrzej Pogorzelski (Stal Gorzów)
3. Andrzej Wyglenda (ROW Rybnik)
1970 - Leszno, Świętochłowice, Rybnik, Bydgoszcz, Gorzów Wlkp., Opole, Wrocław, Gdańsk
1. Jan Mucha (Śląsk Świętochłowice)
2. Paweł Waloszek (Śląsk Świętochłowice)
3. Andrzej Wyglenda (ROW Rybnik)
1971 - Gorzów Wlkp. Opole, Rybnik, Bydgoszcz, Tarnów, Wrocław, Świętochłowice
1. Antoni Woryna (ROW Rybnik)
2. Paweł Waloszek (Śląsk Świętochłowice)
3. Jerzy Szczakiel (Kolejarz Opole)
1972 - Częstochowa, Gorzów Wlkp., Opole, Bydgoszcz, Chorzów, Poznań, Wrocław, Zielona Góra
1. Edward Jancarz (Stal Gorzów)
2. Henryk Glücklich (Polonia Bydgoszcz)
3. Marek Cieślak (Włókniarz Częstochowa)
1973 - Gorzów Wlkp. Leszno, Zielona Góra, Opole, Częstochowa, Chorzów, Bydgoszcz, Chorzów
1. Zenon Plech (Stal Gorzów)
2. Edward Jancarz (Stal Gorzów)
3. Jan Mucha (Śląsk Świętochłowice)
1974 - Rybnik, Bydgoszcz, Leszno, Częstochowa, Zielona Góra, Gorzów Wlkp.
1. Zenon Plech (Stal Gorzów)
2. Jan Mucha (Śląsk Świętochłowice)
3. Edward Jancarz (Stal Gorzów)
1975 - Wrocław, Częstochowa, Rybnik, Gorzów Wlkp., Leszno, Opole, Bydgoszcz, Gdańsk
1. Edward Jancarz (Stal Gorzów)
2. Zenon Plech (Stal Gorzów)
3. Bogusław Nowak (Stal Gorzów)
1976 - Opole, Leszno, Gorzów Wlkp., Częstochowa
1. Marek Cieślak (Włókniarz Częstochowa)
2. Edward Jancarz (Stal Gorzów)
3. Jerzy Rembas (Stal Gorzów)
1977 - Opole, Gorzów Wlkp., Częstochowa, Leszno
1. Jerzy Rembas (Stal Gorzów)
2. Jan Mucha (Śląsk Świętochłowice)
3. Bogusław Nowak (Stal Gorzów)
1978 - Chorzów
1. Zenon Plech (Wybrzeże Gdańsk)
2. Bolesław Proch (Stal Gorzów)
3. Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
1979 - Częstochowa, Gdańsk, Chorzów, Rybnik
1. Robert Słaboń (Sparta Wrocław)
2. Piotr Pyszny (ROW Rybnik)
3. Mariusz Okoniewski (Unia Leszno)
1980 - Rybnik, Wrocław, Toruń, Leszno
1. Robert Słaboń (Sparta Wrocław)
2. Eugeniusz Błaszak (Start Gniezno)
3. Bernard Jąder (Unia Leszno)
1981 - Wrocław, Bydgoszcz, Grudziądz, Leszno
1. Bolesław Proch (Polonia Bydgoszcz)
2. Leonard Raba (Kolejarz Opole)
3. Jan Ząbik (Apator Toruń)
1982 - Leszno
1. Roman Jankowski (Unia Leszno)
2. Wojciech Żabiałowicz (Apator Toruń)
3. Mirosław Berliński (Wybrzeże Gdańsk)
1983 - Leszno
1. Jan Krzystyniak (Falubaz Zielona Góra)
2. Mirosław Berliński (Wybrzeże Gdańsk)
3. Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
1984 - Wrocław
1. Roman Jankowski (Unia Leszno)
2. Grzegorz Dzikowski (Wybrzeże Gdańsk)
3. Leonard Raba (Kolejarz Opole)
1985 - Opole, Gdańsk, Zielona Góra
1. Wojciech Żabiałowicz (Apator Toruń)
2. Mirosław Berliński (Wybrzeże Gdańsk)
3. Maciej Jaworek (Falubaz Zielona Góra)
1986 - Częstochowa, Rybnik, Gniezno, Wrocław
1. Roman Jankowski (Unia Leszno)
2. Wojciech Żabiałowicz (Apator Toruń)
3. Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
1987 - Gdańsk, Rzeszów, Opole, Wrocław
1. Zenon Kasprzak (Unia Leszno)
2. Wojciech Żabiałowicz (Apator Toruń)
3. Roman Jankowski (Unia Leszno)
1988 - Toruń, Gniezno, Gorzów Wlkp., Wrocław
1. Piotr Świst (Stal Gorzów)
2. Jan Krzystyniak (Unia Leszno)
3. Zenon Kasprzak (Unia Leszno)
1989 - Tarnów, Wrocław
1. Wojciech Załuski (Kolejarz Opole)
2. Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
3. Janusz Stachyra (Stal Rzeszów)
1990 - Toruń, Rybnik, Zielona Góra, Leszno, Rzeszów, Wrocław
1. Mirosław Korbel (ROW Rybnik)
2. Roman Jankowski (Unia Leszno)
3. Jacek Gomólski (Start Gniezno)
1991 - Gdańsk, Wrocław
1. Sławomir Drabik (Włókniarz Częstochowa)
2. Andrzej Huszcza (Morawski Zielona Góra)
3. Piotr Pawlicki (Unia Leszno)
1992 - Wrocław
1. Tomasz Gollob (Polonia Bydgoszcz)
2. Roman Jankowski (Unia Leszno)
3. Krzysztof Kuczwalski (Apator Toruń)
1993 - Wrocław
1. Dariusz Śledź (Sparta Wrocław)
2. Jerzy Mordel (Motor Lublin)
3. Jan Krzystyniak (Stal Rzeszów)
1994 - Wrocław
1. Tomasz Gollob (Polonia Bydgoszcz)
2. Dariusz Śledź (Sparta Wrocław)
3. Jacek Krzyżaniak (Apator Toruń)
1995 - Wrocław
1. Tomasz Gollob (Polonia Bydgoszcz)
2.Jarosław Olszewski (Wybrzeże Gdańsk)
3. Tomasz Bajerski (Apator Toruń)
1996 - Wrocław
1. Jacek Gollob (Polonia Bydgoszcz)
2. Tomasz Gollob (Polonia Bydgoszcz)
3. Roman Jankowski (Unia Leszno)
1997 - Wrocław
1. Tomasz Gollob (Polonia Bydgoszcz)
2. Tomasz Bajerski (Stal Gorzów)
3. Sebastian Ułamek (Włókniarz Częstochowa)
1998 - Wrocław
1. Jacek Gollob (Polonia Bydgoszcz)
2. Rafał Dobrucki (Polonia Piła)
3. Piotr Świst (Stal Rzeszów)
1999 - Wrocław
1. Jacek Krzyżaniak (WTS Wrocław)
2. Robert Sawina (Start Gniezno)
3. Rafał Dobrucki (Polonia Piła)
2000 - Wrocław
1. Tomasz Gollob (Polonia Bydgoszcz)
2. Sebastian Ułamek (Wybrzeże Gdańsk)
3. Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
2001 - Wrocław
1. Piotr Protasiewicz (Polonia Bydgoszcz)
2. Robert Sawina (WTS Wrocław)
3. Sebastian Ułamek (WTS Wrocław)
2002 - Bydgoszcz
1. Tomasz Gollob (Polonia Bydgoszcz)
2. Jacek Gollob (Polonia Bydgoszcz
3. Piotr Protasiewicz (Polonia Bydgoszcz)
2003 - Wrocław
1. Rafał Okoniewski (ZKŻ Zielona Góra)
2. Tomasz Jędrzejak (WTS Wrocław)
3. Jarosław Hampel (WTS Wrocław)
2004 - Bydgoszcz
1. Wiesław Jaguś (Apator Toruń)
2. Tomasz Gapiński (WTS Wrocław)
3. Grzegorz Walasek (Włókniarz Częstochowa)
2005 - Rybnik
1. Janusz Kołodziej (Unia Tarnów)
2. Damian Baliński I (Unia Leszno)
3. Krzysztof Słaboń (WTS Wrocław)
2006 - Częstochowa
1. Tomasz Gollob (Unia Tarnów)
2. Sebastian Ułamek (Włókniarz Częstochowa)
3. Piotr Protasiewicz (Polonia Bydgoszcz)
2007 - Bydgoszcz
1. Grzegorz Walasek (ZKŻ Zielona Góra)
2. Rafał Dobrucki (Marma Rzeszów)
3. Krzysztof Kasprzak (Unia Leszno)
2008 - Wrocław
1. Damian Baliński (Unia Leszno)
2. Jarosław Hampel (Unia Leszno)
3. Adrian Miedziński (Unibax Toruń)
