Mistrza Polski w piłce nożnej wyłania się od 1921 roku, ale dopiero w sezonie 1927 rywalizacja o tytuł najlepszej drużyny w kraju odbywa się w systemie ligowym. I już w premierowych rozgrywkach mieliśmy pięć derbowych rywalizacji: w Krakowie Wisły z Jutrzenką, w Warszawie Legii, Polonii i Warszawianki, a we Lwowie Czarnych, Hasmonei i Pogoni.
W każdym z 89 kolejnych sezonów ekstraklasy, aż do teraz, rozgrywane były co najmniej jedne derby. Łącznie to 30 derbowych konfiguracji z udziałem 32 klubów z 9 różnych miast. Takich rywalizacji w najwyższej lidze doczekało się dziewięć miejscowości: Kraków (11), Lwów (5), Warszawa (4), Łódź (3), Poznań (3), Bytom (1), Chorzów (1), Gdynia (1) i Szczecin (1).
Co ciekawe, nie są to wszystkie miejscowości, które miały w ESA więcej niż jeden klub, ale zespoły z Katowic (1.FC, Dąb, GKS) i Wałbrzycha (Górnik, Zagłębie) nigdy nie wpadły na siebie w elicie.
ZOBACZ WIDEO: "Prosto z Euro". Lamine Yamal odkryciem i gwiazdą Euro 2024. "Co dalej?"
Derbowa stolica
"Kraków to stolica Polski..." - śpiewają kibice Cracovii. I faktycznie, derbową stolicą ich miasto jest na pewno. W ekstraklasie występowało dotąd 7 klubów spod Wawelu: Cracovia, Garbarnia, Hutnik, Jutrzenka, Podgórze, Wawel i Wisła. To rekord w historii rozgrywek. Podobnie jak liczba (11) derbowych rywalizacji w Krakowie.
A Wisła to derbowa weteranka. O prymat w Krakowie rywalizowała z każdym z sześciu pozostałych klubów, które grały w najwyższej lidze. Żaden inny klub w historii ESA nie był uwikłany w tyle derbowych meczów.
Żadne derby nie były też rozgrywane w najwyższej lidze jak Święta Wojna między Cracovią a Wisłą. W ekstraklasie odbywała się 41 sezonach. Dość powiedzieć, że drugie pod względem stażu rywalizacje klubów z jednego miasta liczą sobie w ekstraklasie raptem 28 sezonów - tyle wspólnie lat w elicie spędziły warszawskie Legia i Polonia oraz Widzew i ŁKS z Łodzi.
Najważniejszymi derbami w historii ekstraklasy też jest mecz Cracovii i Wisły. Mowa o rozegranych 6 grudnia 1948 roku derbach, których stawką było mistrzostwo Polski. Było to dodatkowe spotkanie pomiędzy dwiema najlepszymi drużynami ligi. Więcej TUTAJ. W ten sposób Pasy sięgnęły po swój piąty i ostatni dotąd tytuł.
Kraków to ponadto miasto, z którego wywodzi się najwięcej mistrzów Polski. Poza wspomnianą Cracovią (5) ligę wygrywały także Wisła (13) i Garbarnia (1). Kluby te mają w dorobku łącznie 18 tytułów - więcej niż wspólnie stołeczne Legia (15) i Polonia (2).
Pierwszy taki sezon w historii
Jeszcze w ubiegłych rozgrywkach rozgrywano w ekstraklasie derby Łodzi (ŁKS - Widzew) i Poznania (Lech - Warta), ale po spadkach ŁKS-u i Warty, przy jednoczesnym braku awansu z I ligi Wisły Kraków i Polonii Warszawa, sezon 2024/25 będzie pierwszym w historii ekstraklasy, w którym nie odbędą się żadne derby, w rozumieniu rywalizacji drużyn z jednego miasta.
Nie zdarzyło się to nawet w 1952 roku, kiedy organizatorzy podzielili kluby na dwie grupy. W ten sposób rozdzielono np. Legię i Polonię Warszawa oraz Wisłę i Cracovię. W jednej grupie były jednak AKS i Ruch Chorzów oraz Wawel i Wisła Kraków.
To też pierwszy sezon ekstraklasy od reformy administracyjnej w 1999 roku, kiedy w najwyższej lidze rozgrywkowej w Polsce wystąpią kluby z 13 z 16 województw. Swoich reprezentantów w elicie nie mają tylko województwa lubuskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie.
Derbowe rywalizacje w historii ekstraklasy:
Miasto | Kluby | Sezony |
---|---|---|
Kraków | Cracovia - Wisła | 41 (1928-35, 1937-39, 1948-1951, 1953-54, 1958-1960, 1962, 1966/67, 1982-84, 2004-12, 2013-22) |
Warszawa | Legia - Polonia | 28 (1927-32, 1934-35, 1948-51, 1993/94, 1996-2006, 2008-13) |
Łódź | ŁKS - Widzew | 28 (1948, 1975-1982, 1983-90, 1991-00, 2006-08, 2011/12, 2013/24) |
Warszawa | Gwardia - Legia | 21 (1953-60, 1962-66, 1967/68, 1969-75, 1978/79, 1981-83) |
Bytom | Polonia - Szombierki | 16 (1949, 1963-72, 1973-76, 1977-80) |
Kraków | Garbarnia - Wisła | 15 (1929-37, 1938, 1948, 1950-51, 1955-56) |
Kraków | Cracovia - Garbarnia | 12 (1929-35, 1937, 1939, 1948, 1950-51) |
Warszawa | Polonia - Warszawianka | 10 (1927-35, 1938-39) |
Warszawa | Legia - Warszawianka | 10 (1927-36) |
Poznań | Lech - Warta | 9 (1948-50, 1993-1995, 2020-24) |
Chorzów* | AKS - Ruch | 8 (1939, 1948-1954) |
Poznań | Lech - Olimpia | 8 (1986-93, 1994/95) |
Lwów | Czarni - Pogoń | 7 (1927-33) |
Kraków | Hutnik - Wisła | 4 (1990-94, 1996/97) |
Łódź | Klub Turystów - ŁKS | 3 (1927, 1928, 1929) |
Lwów | Pogoń - Hasmonea | 2 (1927, 1928) |
Lwów | Czarni - Hasmonea | 2 (1927, 1928) |
Kraków | Cracovia - Podgórze | 2 (1933, 1934) |
Kraków | Podgórze - Wisła | 2 (1933, 1934) |
Kraków | Garbarnia - Podgórze | 2 (1933, 1934) |
Kraków | Wawel - Wisła | 2 (1952, 1953) |
Szczecin | Pogoń - Arkonia | 2 (1962/63, 1963/64) |
Gdynia | Arka - Bałtyk | 2 (1980/81, 1981/82) |
Kraków | Jutrzenka - Wisła | 1 (1927) |
Łódź | ŁKS - ŁTSG | 1 (1930) |
Lwów | Czarni - Lechia | 1 (1931) |
Lwów | Pogoń - Lechia | 1 (1931) |
Bydgoszcz | Polonia - Zawisza | 1 (1961) |
Kraków | Cracovia - Wawel | 1 (1953) |
Poznań | Olimpia - Warta | 1 (1994/95) |
* - Ruch Chorzów do 1939 roku był Ruchem Hajduki Wielkie - Hajduki Wielkie stały się dzielnicą Chorzowa 1 kwietnia 1939 roku
1. kolejka PKO Ekstraklasy:
Jagiellonia Białystok - Puszcza Niepołomice / pt. 19.07.2024 godz. 18:00
Śląsk Wrocław - Lechia Gdańsk / pt. 19.07.2024 godz. 20:30
GKS Katowice - Radomiak / sob. 20.07.2024 godz. 14:45
Pogoń Szczecin - Korona Kielce / sob. 20.07.2024 godz. 17:30
Legia Warszawa - KGHM Zagłębie Lubin / sob. 20.07.2024 godz. 20:15
Cracovia - Piast Gliwice / nd. 21.07.2024 godz. 14:45
Lech Poznań - Górnik Zabrze / nd. 21.07.2024 godz. 17:30
Motor Lublin - Raków Częstochowa / nd. 21.07.2024 godz. 20:15
Stal Mielec - Widzew Łódź / pon. 22.07.2024 godz. 19:00