ORZECZENIE NR 70/2012
z dnia 11 lipca 2012 r.
Trybunału Polskiego Związku Motorowego
Trybunał Polskiego Związku Motorowego w składzie:
Przewodniczący - Marek Małecki
Członkowie - Maria Bogdan, Jacek Wałczykowski
Protokolantka - Beata Kamińska
- po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 11 lipca 2012 r. odwołania Klubu Żużlowego Victoria Piła z dnia 24 kwietnia 2012 r. od decyzji Głównej Komisji Sportu Żużlowego dotyczącej weryfikacji meczu I rundy DMP II ligi z dnia 8 kwietnia 2012 r. pomiędzy drużynami Kolejarza Rawag Rawicz a Victorią Piła opublikowanej Komunikatem nr 17/2012 z dnia 23 kwietnia 2012 r. utrzymującej w mocy decyzję Sędziego zawodów o poddaniu meczu przez Klub Sportowy Victoria Piła walkowerem, na które stawili się: Kol. Piotr Szymko i Kol. Grzegorz Małuch - reprezentujący Klub Żużlowy Victoria Piła oraz Kol. Łukasz Szmit - reprezentujący Główną Komisję Sportu Żużlowego,
- biorąc pod uwagę, że odwołanie Klubu Żużlowego Victoria Piła jest skuteczne, wprawdzie zaadresowane pierwotnie do Głównej Komisji Sportu Żużlowego, jednakże o treści potwierdzającej charakter odwołania, złożone w terminie i należycie opłacone,
- po zapoznaniu się z materiałami sprawy i po wysłuchaniu dwóch przedstawicieli Klubu Żużlowego Victoria Piła w osobach: Kol. Piotra Szymko i Kol. Grzegorza Małucha oraz przedstawiciela Głównej Komisji Sportu Żużlowego w osobie: Kol. Łukasza Szmita,
- przyjmując, że niewątpliwym jest w sprawie fakt, że zawodnicy Mariusz Franków oraz Piotr Świst mają więcej niż 23 lata, jak również okoliczność, że przedstawili w dniu 8 kwietnia 2012 r. przed meczem pomiędzy drużynami Kolejarza Rawag Rawicz a Victorią Piła karty zdrowia zawodnika sportów motorowych z wpisem z dnia 30 marca 2012 r. stwierdzającym zdolność do uprawiania sportów dokonanym przez lek. med. Jerzego Sołtysa wydanym w trybie komercyjnym, a ponadto, iż lek. med. Jerzy Sołtys posiada certyfikat nr 168 ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej wystawiony przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej,
- mając na uwadze, że zgodnie z § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania orzeczenia lekarskiego (Dz. U. nr 88 poz. 502) orzeczenie lekarskie o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo we współzawodnictwie sportowym, w szczególności uczestnictwo w treningach lub zawodach sportowych, może zostać wydane przez lekarza posiadającego certyfikat ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej,
- biorąc równocześnie pod uwagę, że przepisy Rozporządzenia nie precyzują użytego pojęcia "zawodnik" pod kątem wieku, jak również nie ustanawiają żadnych ograniczeń w tym zakresie,
orzeka
1/ uchylić decyzję Głównej Komisji Sportu Żużlowego opublikowaną Komunikatem nr 17/2012 z dnia 23 kwietnia 2012 r.,
2/ zwrócić Klubowi Żużlowemu Victoria Piła kwotę 3.000 zł wpłaconą tytułem kaucji.
Uzasadnienie
W dniu 8 kwietnia 2012 r. miało dojść do inauguracyjnego meczu o DM II ligi pomiędzy drużynami Kolejarza Rawag Rawicz a Victorią Piła. Sędzia zawodów Remigiusz Substyk nie dopuścił do uczestnictwa w zawodach dwóch zawodników drużyny Victoria Piła tj. Piotra Śwista oraz Mariusza Franków albowiem według oceny sędziego nie posiadali oni ważnych badań lekarskich. W wyniku powyższego Klub Żużlowy Victoria Piła nie był w stanie skompletować drużyny w sposób zgodny z przepisami regulującymi rozgrywki o DM II ligi. W związku z tym Sędzia zawodów orzekł walkower na rzecz drużyny Kolejarza Rawag Rawicz. Mecz został zweryfikowany przez Główną Komisję Sportu Żużlowego jako walkower w decyzji opublikowanej w Komunikacie nr 17/2012 z dnia 23 kwietnia 2012 r.
Klub Żużlowy Victoria Piła w dniu 24 kwietnia 2012 r. wniósł odwołanie od powyższej decyzji weryfikacyjnej wskazując, że lek. med. Jerzy Sołtys posiada certyfikat ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej, który to certyfikat wydawany jest przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej, zaś to zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Minister Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. uprawnia do wydawania zawodnikom orzeczenia lekarskiego o stanie zdrowia.
W odpowiedzi datowanej na dzień 8 maja 2012 r. na odwołanie Klubu Żużlowego, Główna Komisja Sportu Żużlowego podniosła, że lekarz posiadający certyfikat ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej może wydawać orzeczenia lekarskie o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo we współzawodnictwie sportowym jedynie w odniesieniu do dzieci i młodzieży do ukończenia 21 roku życia oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia, co potwierdza treść rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie trybu orzekania o zdolności do uprawiania danego sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21 roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21 a 23 rokiem życia, a także przedłożona do akt sprawy interpretacja wydana przez Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2012 r. (sygn. MZ-MD-P-0760-2594-1/WS/11). Główna Komisja Sportu Żużlowego wskazała, że wobec faktu, iż zawodnicy Piotr Świst oraz Mariusz Franków mają więcej niż 23 lata to orzeczenie lekarskie w stosunku do tych zawodników mogło zostać wydane tylko przez lekarza specjalistę w dziedzinie medycyny sportowej.
Dokonując ustaleń na wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. 15 ust. 1 - 3 Regulaminu Sportu Żużlowego, aby wziąć udział w zawodach, każdy zawodnik musi przedstawić ważną licencję sportową, której integralnym załącznikiem jest książka sportowo - lekarska ustalonego wzoru, z odnotowanym pozytywnym wynikiem badania lekarskiego przeprowadzonego w poradni sportowo lekarskiej lub przez lekarza specjalistę w dziedzinie medycyny sportowej albo lekarza posiadającego certyfikat nadany przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej - nie wcześniej niż 6 miesięcy przez zawodami. Jednocześnie w sytuacji braku wymaganego wpisu stwierdzającego pozytywny wynik badania lekarskiego, żadna osoba urzędowa nie ma prawa zezwolić zawodnikowi na udział w zawodach. W takiej sytuacji niezbędnym stało się ustalenie czy w przedmiotowej sprawie zawodnicy Piotr Świst oraz Mariusz Franków posiadali ważny wpis wskazujący o pozytywnym wyniku badania lekarskiego, który zezwalałby im na udział w zawodach.
Trybunał w toku rozpoznawania sprawy ustalił, że zarówno Piotr Świst jak również Mariusz Franków korzystali z usług lek. med. Jerzego Sołtysa, bowiem na przedstawionej przez nich karcie zdrowia zawodnika sportów motorowych widnieje pieczątka: "lek. med. Jerzy Sołtys, specjalista chirurg (podany numer), uprawniony do badań sportowo - lekarskich (nr licencji)", jednocześnie na pierwszej stronie ww. kart zdrowia widnieje pieczątka "Indywidualna Praktyka Lekarska lek. med. Jerzy Sołtys Poradnia Medycyny Sportowej". Ww. lekarz stwierdził poprzez wpis w dniu 30 marca 2012 r., iż zawodnicy są zdolni do zawodów i treningów na okres 6 miesięcy. Wobec powyższego należało rozstrzygnąć czy lek. med. Jerzy Sołtys w świetle obowiązujących przepisów prawa uprawniony był do przeprowadzenia okresowego badania zawodników oraz orzeczenia o ich zdolności do uprawiania sportu.
Kwestię wydawania orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia zawodników reguluje przepis art. 37 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127 poz. 857 ze zm.), który stanowi, że zawodnik uczestniczący we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez polski związek sportowy obowiązany jest do uzyskania orzeczenia lekarskiego o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo w tym współzawodnictwie. Jednocześnie, w związku z powyższym, przyznano ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej uprawnienie do określenia w drodze rozporządzenia kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania orzeczeń lekarskich oraz zakresu wymaganych badań lekarskich, co powinno nastąpić przy uwzględnieniu specyfiki współzawodnictwa sportowego. Na tej podstawie zostało wydane rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu badań lekarskich niezbędnych do uzyskania orzeczenia lekarskiego (Dz. U. Nr 88 poz. 502). Stosownie do § 2 tego rozporządzenia przewidziano, iż orzeczenie lekarskie o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo we współzawodnictwie sportowym, w szczególności uczestnictwo w treningach lub zawodach sportowych wydaje lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej, a w odniesieniu do zawodników niepełnosprawnych orzeczenie może wydać także lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji medycznej, przy czym w przypadku braku lekarza specjalisty w dziedzinie medycyny sportowej, ww. orzeczenie może wydać lekarz posiadający certyfikat ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej. W nawiązaniu do treści ww. rozporządzenia, stanowiącego zgodnie z art. 87 Konstytucji źródło powszechnie obowiązującego prawa, odpowiednio uregulowano powyższą kwestię w Regulaminie Medycznym Polskiego Związku Motorowego obowiązującym od dnia l stycznia 2012 r. (zatwierdzonym przez Zespół Medyczny PZM na posiedzeniu w dniu 18 listopada 2011 r.). Zgodnie z art. 15 ust. 4 w zw. z alt. 16 ust. 2 Regulaminu każdy adept i zawodnik podlega badaniom okresowym, do których przeprowadzenia uprawniony jest lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej lub lekarz posiadający certyfikat nadany przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej. Stwierdzona w wyniku badań okresowych zdolność do uprawiania sportu, stosownie do art. 17 ust. 2 Regulaminu, odnotowywana jest w karcie zdrowia zawodnika sportów motorowych, która musi zostać przedstawiona łącznie z licencją, aby możliwym było dopuszczenie do wzięcia udziału w zawodach.
Mając na uwadze powyższe przepisy oraz stan faktyczny sprawy Trybunał ustalił, że lek. med. Jerzy Sołtys posiada certyfikat nr 168 wystawiony przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej stwierdzający ukończenie kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej, ważny do dnia 31 grudnia 2012 r. Ważność przedmiotowego certyfikatu została potwierdzona przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej w dniu 28 stycznia 2012 r. (wskazuje na to stosowna pieczątka wraz z adnotacją widniejąca na dole certyfikatu). Podkreślić należy, że lek. med. Jerzy Sołtys uzyskał stosowny certyfikat pod rządami wcześniej obowiązującego regulaminu przyznawania certyfikatów. Jest to okoliczność istotna bowiem w świetle obowiązującego od dnia 26 maja 2012 r. Regulaminu uzyskiwania certyfikatu ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej, uchwalonego na posiedzeniu Zarządu PTMS w dniu 25 maja 2012 r., obecnie możliwym jest uzyskanie certyfikatu uprawniającego lekarza do przeprowadzenia badań i wydawania orzeczeń o zdolności do uprawiania danego sportu jedynie w zakresie odnoszącym się do dzieci i młodzieży do 21 roku życia oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia. Natomiast, pod rządami wcześniejszej obowiązujących przepisów przewidziano możliwość wydania tzw. certyfikatu zaawansowanego uprawniającego do orzekania w sporcie odnośnie zawodników powyżej 23 roku życia. Wobec wyżej opisanych zmian, przyjęto, że osoby posiadające ważne certyfikaty, wydane przed datą wejścia w życie nowego regulaminu, utrzymują uprawnienia im nadane do dnia ich wygaśnięcia, tj. do dnia ważności certyfikatu, co uznać należy za zgodne z lex retro non agit oraz z zasadą ochrony praw nabytych. Tym samym podmioty, które uprawnione były do orzecznictwa w stopniu zaawansowanym zachowują swoje uprawnienia do czasu ważności certyfikatu.
W związku z powyższym wynika bezsprzecznie, iż lek. med. Jerzy Sołtys legitymujący się ww. certyfikatem w świetle obowiązujących przepisów prawa uprawniony był na podstawie § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania orzeczenia lekarskiego (Dz. U. Nr 88 poz. 502) do wydania orzeczenia o stanie zdrowia zawodników Piotra Świst oraz Mariusza Franków w związku z utrudnionym w danym okresie dostępem do lekarza specjalisty w zakresie medycyny sportowej oraz faktem, iż na przeprowadzenie powyższych badań zawodnikom pozostawiono okres 4 dni, którego to faktu żadna ze stron nie negowała. Tym samym stwierdzony przez niego pozytywny wynik badania lekarskiego wiązał Sędziego zawodów rozstrzygającego o zezwoleniu bądź odmowie zezwolenia zawodnikom na udział w zawodach.
W tym miejscu wskazać należy, iż nieuzasadnione są twierdzenia podnoszone przez Główną Komisję Sportu Żużlowego opierające się na interpretacji wydanej przez Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2012 r. (sygn. MZ-MD-P-0760-2594-1/WS/11) zgodnie z którą lekarz posiadający certyfikat ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej posiada uprawnienie do orzecznictwa sportowo - lekarskiego w zakresie podstawowym, który odnosi się wyłącznie do dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia. Uznać bowiem należy, że powyższa interpretacja jest zbyt daleko idąca oraz nie znajduje oparcia w treści obowiązujących przepisów prawa.
W pierwszej kolejności rozgraniczyć należy przedmiot i zakres stosowania rozporządzeń wydanych przez Ministra Zdrowia tj. rozporządzenia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie trybu orzekania o zdolności do uprawiania danego sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia (Dz. U. Nr 88 poz. 500) a rozporządzenia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania orzeczenia lekarskiego (Dz. U. Nr 88 poz. 502). Pierwsze z w/w rozporządzeń zostało wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej wart. 27 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (t. j. Dz. U. z 20081'. Nr 164 poz. 1027 ze zm.) i w związku z tym odnosi się do badań z zakresu medycyny sportu przeprowadzanych w ramach zdrowotnej opieki medycznej finansowanej ze środków publicznych w zakresie obejmującym zawodników poniżej 23 roku życia, natomiast drugie, co zostało wskazane już wcześniej, wydane zostało na podstawie delegacji zawartej w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Oz. U. Nr 127 poz. 857 ze zm.) i obejmuje swoim zakresem wszelkie formy aktywności fizycznej wykonywane przez wszystkie kategorie zawodników.
Tym samym ograniczenie, na które powołuje się Główna Komisja Sportu Żużlowego w ślad za interpretacją Ministra Zdrowia odnosi się jedynie do orzeczeń lekarskich uzyskanych w ramach zdrowotnej opieki medycznej finansowanej ze środków publicznych oraz w stosunku do dzieci i młodzieży poniżej 21. roku życia oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia. Natomiast wskazać należy, że przepisy przyznające prawo do orzekania o zdolności do uprawiania określonych dyscyplin sportowych, które nie dotyczą usług zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, nie ustanawiają ograniczeń, na które powołuje się w swoim piśmie Minister Zdrowia.
Zwrócić należy uwagę, że zarówno ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie jak również wydane na jej podstawie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania orzeczenia lekarskiego (Dz. U. Nr 88 poz. 502) operują pojęciem "zawodnik" nie precyzując przy tym wieku tych zawodników. W związku z tym zasadnym i uprawnionym jest przyjęcie, że ww. rozporządzenie wydane na podstawie delegacji zawartej w ww. ustawie o sporcie dotyczy wszystkich zawodników bez względu na wiek, a zatem, że przepis § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia uprawnia lekarzy posiadających certyfikat ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej do orzekania w przedmiocie dopuszczenia do uprawiania sportu przez osoby, które ukończyły 23 rok życia.
Klarowność ww. przepisów czyni niezrozumiałym powoływanie się przez Ministra Zdrowia w piśmie z dnia 13 stycznia 2012 r. na uzasadnienie przepisu, abstrahując od przyznania bądź nieprzyznania powołanym tam przesłankom słuszności, iż "celem wprowadzenia takiego zapisu [tj. § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia - przyp. TPZM] było wzmocnienie orzecznictwa na poziomie podstawowym w stosunku do dzieci i młodzieży, które rozpoczynają karierę w sporcie, a u których nie nastąpiły fizjologiczne zmiany pod wpływem wzmożonego wysiłku (treningu)". Podkreślić bowiem należy, że nie powinno się przydawać znaczenia uzasadnieniu przepisu, w szczególności jako wyznacznika w stosowaniu wykładni celowościowej lub funkcjonalnej, w sytuacji gdy przepis prawa jest jasny i klarowny. Co więcej niewłaściwym jest powoływanie się na intencje (uzasadnienie) danego przepisu w sytuacji, gdy nie znajduje to żadnego odzwierciedlenia w treści takiego przepisu. Odnosząc to do przedmiotu niniejszej sprawy wskazać należy, że ww. rozporządzenie nie zawiera ograniczenia, na które powołuje się Minister Zdrowia oraz Główna Komisja Sportu Żużlowego, a które pozostaje jedynie w zakresie dokonanej wykładni. Tym samym uznać należy, że zastosowana przez Minister Zdrowia wykładnia zawężająca przepisu § 2 ust. 2 rozporządzenia z dnia 14 kwietnia 20] 1 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania orzeczenia lekarskiego (Dz. U. Nr 88 poz. 502) dokonana wbrew zasadzie clara non sunt interpretanda jest nieuprawniona, a zatem jako wykładnia dokonana z naruszeniem prawa nie może być traktowana jako wykładnia wiążąca.
Za przyjętą konkluzją o konieczności negatywnego zweryfikowania decyzji Sędziego zawodów przemawia okoliczność, iż zawodnicy Piotr Świst oraz Mariusz Franków uzyskali orzeczenie sportowo -lekarskie od lek. med. Jerzego Sołtysa w trybie komercyjnym, na co wskazuje treść pieczątki użytej na karcie zdrowia ww. zawodników sportów motorowych. Natomiast w odniesieniu do zawodnika Roberta Małucha lek. med. Jerzy Sołtys orzekając o zdolności do zawodów i treningów użył pieczątki "lek. med. Jerzy Sołtys uprawniony do orzekania w sporcie dzieci i młodzieży do ukończenia 21 roku życia oraz zawodników do ukończenia 23 roku życia. Certyfikat PTMS numer 168 ważny do 31.12.2012", która jest zgodna z aktualnym wzorem pieczątki umieszczonym na stronie Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej, i którą należy stosować w przypadku kontraktowania świadczeń z zakresu orzecznictwa sportowo - lekarskiego z Narodowym Funduszem Zdrowia. Postępowanie w tym zakresie przez lek. med. Jerzego Sołtysa zakwalifikować należy jako zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej.
Z wymienionych wyżej względów Trybunał orzekł jak na wstępie.
Marek Malecki
Maria Bogdan
Jacek Walczykowski
gksż jest pamiętliwa jeszcze w zębach będziecie przynosić te pieniądze i skomleć aby was do li Czytaj całość