W tym artykule dowiesz się o:
Początek "ery Bogusława Cupiała" w dziejach Wisły Kraków datuje się na 23 grudnia 1997 roku - tego dnia powstała Wisła Kraków SA, w której 100 procent akcji od początku istnienia posiada Tele-Fonika. Właścicielami myślenickiej firmy byli wówczas obok Cupiała również Zbigniew Urban i Stanisław Ziętek, których udziały 58-letni dziś milioner wykupił w późniejszych latach. [ad=rectangle]
W przerwie zimowej sezonu 1997/1998 Biała Gwiazda ruszyła na zakupy na niespotykaną dotąd skalę, ściągając z zagranicznych klubów Kazimierza Węgrzyna, Ryszarda Czerwca, Krzysztofa Bukalskiego i Grzegorza Kaliciaka oraz wyciągając z ligowych rywali Radosława Kałużnego, Daniela Dubickiego i Grzegorza Nicińskiego. Tak zmontowany zespół z 13. miejsca po rundzie jesiennej w rundzie rewanżowej dźwignął się na 3. lokatę, zdobywając mistrzostwo wiosny.
Był to pierwszy z 13 medali mistrzostw Polski zdobytych przez Białą Gwiazdę w "erze Cupiała". Na tę pokaźną kolekcję składa się aż osiem złotych krążków, cztery srebrne medale i dwa "brązy". Pod rządami Cupiała Biała Gwiazda nie stawała na podium ekstraklasy tylko cztery razy: w sezonie 2006/2007, by w dwóch kolejnych zdobyć tytuł oraz w trzech ostatnich edycjach mistrzostw Polski. W omawianym okresie tak często medali nie zdobywał żaden inny klub.
Osiem mistrzostw Polski dało Wiśle siedem startów w eliminacjach Ligi Mistrzów. Siedem, ponieważ choć w 1999 roku po 21 latach przerwy odzyskała mistrzowski tytuł, w sezonie 1999/2000 nie mogła wystąpić w rozgrywkach UEFA ze względu na pamiętny incydent z "Miśkiem" w czasie spotkania Pucharu UEFA z AC Parmą z października 1998 roku.
W pierwszym podejściu do Ligi Mistrzów Biała Gwiazda zmierzyła się FC Barcelonę (2001/2002), w kolejnym nie sprostała Anderlechtowi (2003/2004), by potem trafić na galaktyczny Real Madryt (2004/2005). W sezonie 2005/2006 krakowian od Ligi Mistrzów dzieliło kilka minut w dwumeczu z Panathinaikosem Ateny. Podobnie było w sezonie 2011/2012 przy okazji dwumeczu z APOEL-em Nikozja. Po odzyskaniu mistrzostwa w 2008 roku drzwi do Champions League zatrzasnęła Wiśle przed nosem rodząca się potęga - FC Barcelona Josepa Guardioli. Rok później jednak wiślacy potknęli się w eliminacjach już na pierwszej przeszkodzie w postaci estońskiej Levadii Tallin.
Mariaż Cupiała z Wisłą trwa już blisko 17 lat. Dłuższym stażem w polskim futbolu może pochwalić się jedynie Jacek Rutkowski, który najpierw był właścicielem Amiki Wronki, a w 2006 roku doprowadził do jej fuzji z Lechem Poznań. Trzeci stażem w T-ME jest natomiast Janusz Filipiak, którego Comarch jest współwłaścicielem Cracovii od 2003 roku.
Miało być jednak o Wiśle i lidze polskiej, bo w jej ramach swój jubileusz obchodzi Biała Gwiazda "ery Cupiała". Odkąd klub jest własnością Tele-Foniki, tylko dwie drużyny nieprzerwanie występują w T-Mobile Ekstraklasie: to właśnie krakowianie i Legia Warszawa. Ciągłość zachowuje też jeszcze klub powstały w 2006 roku z połączenia Amiki i Lech, bo choć Kolejorza nie było w ekstraklasie w latach 2000-2002, to Amica grała w niej przerwie, a w końcu to na jej licencji Lech bierze dziś udział w rozgrywkach T-ME. [ad=rectangle] Liczby nie kłamią - Wisła Cupiała to absolutnie najlepszy zespół polskiej ekstraklasy lat 1998-2014. W omawianym okresie krakowianie nie tylko zdobyli najwięcej punktów (o 32 więcej od Legii), ale też mieli najlepszą średnią punktową (1,99). Tej dominacji nie zaszkodziły nawet ostatnie trzy przeciętne sezony, gdy kończyli rozgrywki dwa razy na siódmym miejscu i raz na piątej lokacie.
Wisła Cupiała wygrała blisko 2/3 ligowych spotkań, a przegrała tylko 96. To średnio tylko sześć na sezon. Mało tego, przy Reymonta 22 poległa w tym czasie tylko 27 razy! Między 6 września 2001 roku a 11 listopada 2006 roku Wisła nie przegrała żadnego z 73 domowych spotkań - to rekord klubu i całej ligi. 60 meczów wygrała, a 13 zremisowała
Czołówka tabeli T-Mobile Ekstraklasy licząc od początku "ery Cupiała" (wg zdobytych punktów):
Drużyna | Mecze | Pkt | Bilans | Śr. pkt | Bramki | % Z |
---|---|---|---|---|---|---|
1. Wisła Kraków | 500 | 996 | 296-108-96 | 1,99 | 934-453 | 59,2% |
2. Legia Warszawa | 500 | 964 | 284-112-104 | 1,93 | 842-418 | 56,8% |
3. Lech Poznań | 442 | 712 | 200-112-130 | 1,61 | 687-494 | 45,2% |
4. Zagłębie Lubin | 438 | 598 | 160-118-160 | 1,37 | 565-564 | 36,5% |
5. Górnik Zabrze | 470 | 592 | 155-127-188 | 1,26 | 554-580 | 32,9% |
6. Polonia Warszawa | 397 | 575 | 160-95-142 | 1,45 | 491-469 | 40,3 |
7. Ruch Chorzów | 388 | 540 | 146-102-140 | 1,39 | 465-477 | 37,6% |
8. Widzew Łódź | 378 | 454 | 117-103-158 | 1,20 | 422-520 | 30,9% |
9. Odra Wodzisław Śl. | 367 | 450 | 122-84-161 | 1,23 | 415-503 | 33% |
10. Dyskobolia Grodzisk Wlkp. | 277 | 420 | 118-66-93 | 1,52 | 406-338 | 42,5% |
Czołówka tabeli T-Mobile Ekstraklasy licząc od początku "ery Cupiała" (wg średniej zdobywanych punktów)
Drużyna | Mecze | Pkt | Bilans | Śr. pkt | Bramki | % Z |
---|---|---|---|---|---|---|
1. Wisła Kraków | 500 | 996 | 296-108-96 | 1,99 | 934-453 | 59,2% |
2. Legia Warszawa | 500 | 964 | 284-112-104 | 1,93 | 842-418 | 56,8% |
3. Lech Poznań | 442 | 712 | 200-112-130 | 1,61 | 687-494 | 45,2% |
4. Dyskobolia Grodzisk Wlkp. | 277 | 420 | 118-66-93 | 1,52 | 406-338 | 42,5% |
5. Amica Wronki | 247 | 373 | 101-70-76 | 1,51 | 355-277 | 40,9% |
6. Polonia Warszawa | 397 | 575 | 160-95-142 | 1,45 | 491-469 | 40,3% |
7. Śląsk Wrocław | 251 | 358 | 93-79-79 | 1,43 | 333:308 | 37,1% |
8. Wisła Płock | 142 | 173 | 46-35-61 | 1,41 | 155:199 | 32,4% |
9. Ruch Chorzów | 388 | 540 | 146-102-140 | 1,39 | 465-477 | 37,6% |
10. PGE GKS Bełchatów | 276 | 380 | 101-77-98 | 1,37 | 318-308 | 36,6% |
10. Zagłębie Lubin | 438 | 598 | 160-118-160 | 1,37 | 565-564 | 36,5% |
Wisłę w "erze Cupiała" prowadziło w sumie 16 trenerów, ale właściciel Białej Gwiazdy zmiany na szkoleniowej ławce dokonywał aż 25 razy. Po trzy razy krakowski zespół obejmowali aktualny opiekun Wisły Franciszek Smuda oraz Tomasz Kulawik i Adam Nawałka, ale warto pamiętać, że Kulawik i Nawałka dwukrotnie występowali w charakterze trenerów tymczasowych. Dwukrotnie w tej roli zatrudniany był też Jerzy Kowalik. Oprócz nich dwukrotnie Białą Gwiazdę prowadzili też Wojciech Łazarek, Henryk Kasperczak i Kazimierz Moskal.
Wisłę Cupiała prowadziło 12 polskich trenerów i 4 obcokrajowców. Trzeba jednak pamiętać, że dla Kasperczaka praca w Wiśle była pierwszą w Polsce po trwającej już wtedy niespełna ćwierć wieku karierze szkoleniowej we Francji i Afryce. A i Smuda zanim w 1993 roku wrócił do Polski, pierwsze kroki stawiał zagranicą: przez dekadę pracował w klubach niemieckich i tureckich. [ad=rectangle] Dziesięciokrotnie Wisłę obejmowali trenerzy pracujący w niej w danej chwili w innym charakterze (asystenta, trenera rezerw, trenera Młodej Ekstraklasy, trenera juniorów), a 15 razy Cupiał zatrudniał szkoleniowca z zewnątrz. Do obu kategorii należy Nawałka, który najpierw dwa razy występował w charakterze tymczasowego trenera (rundy wiosenne sezonów 1999/2000 i 2000/2001), awansując do roli opiekuna I drużyny z pozycji koordynatora grup młodzieżowych, a obejmując Wisłę po raz trzeci przed rundą wiosenną sezonu 2006/2007 był już tym z zewnątrz.
Oprócz wywodzących się ze środowiska Wisły tymczasowych trenerów (Kowalik, Nawałka, Kulawik, Moskal) na ponowny angaż przy Reymonta 22 po opuszczeniu klubu mogli liczyć tylko Smuda i Kasperczak. Wrócił też Łazarek, ale jego powtórna przygoda z Wisłą trwała tylko kilka tygodni. Cupiał chciał też powrotu Dan Petrescu , ale Rumun nie był tym zainteresowany.
Najczęściej Wisłę Cupiała w meczach ligowych prowadził Franciszek Smuda . Ostatnie spotkanie z Pogonią Szczecin było jego 100. ligowym na ławce trenerskiej Białej Gwiazdy. Następni pod tym względem są Henryk Kasperczak i Maciej Skorża. Z tą trójką kibice Wisły przeżyli ponad połowę (dokładnie 268) ligowych spotkań w "erze Cupiała".
Najlepszym punktowo był Kasperczak, którego Wisła zdobywała średnio 2,35 pkt na spotkanie, a najgorszymi Marek Kusto i Michał Probierz.
Ligowy bilans trenerów Wisły Kraków "ery Cupiała":
Imię i nazwisko | M | Bilans | Śr. pkt | % zwycięstw | Bramki |
---|---|---|---|---|---|
Franciszek Smuda | 100 | 57-21-22 | 1,92 | 57% | 193:107 |
Henryk Kasperczak | 88 | 64-15-9 | 2,35 | 73% | 223:79 |
Maciej Skorża | 80 | 56-14-10 | 2,28 | 70% | 152:54 |
Robert Maaskant | 40 | 21-8-11 | 1,78 | 53% | 56:38 |
Tomasz Kulawik | 34 | 13-10-11 | 1,44 | 38% | 28:29 |
Adam Nawałka | 29 | 15-9-5 | 1,86 | 52% | 59:27 |
Dan Petrescu | 20 | 13-5-2 | 2,2 | 65% | 32:12 |
Orest Lenczyk | 18 | 12-3-3 | 2,17 | 67% | 44:17 |
Michał Probierz | 17 | 6-4-7 | 1,29 | 35% | 16:19 |
Kazimierz Moskal | 15 | 5-5-5 | 1,33 | 33% | 12:14 |
Wojciech Łazarek | 15 | 10-2-3 | 2,13 | 67% | 28:12 |
Werner Liczka | 13 | 8-3-2 | 2,08 | 62% | 26:15 |
Jerzy Engel | 10 | 6-3-1 | 1,90 | 60% | 22:11 |
Jerzy Kowalik | 9 | 6-1-2 | 2,11 | 67% | 19:8 |
Dragomier Okuka | 8 | 3-3-2 | 1,5 | 38% | 17:9 |
Marek Kusto | 4 | 1-2-1 | 1,25 | 25% | 5:2 |
Symbol Wisły czasów Cupiała jest Arkadiusz Głowacki. Obecny kapitan Wisły rozegrał 256 z rzeczonych 500 ligowych meczów "ery Tele-Foniki". Trafił na Reymonta 22 w 2000 roku z Lecha Poznań jako 21-latek, a w 2010 roku opuścił Wisłę na dwa lata na rzecz Trabzonsporu. [ad=rectangle] Drugi pod względem ligowych występów w Wiśle Cupiała jest Marcin Baszczyński, a trzeci w tej klasyfikacji jest Paweł Brożek. W gronie 10 zawodników z największą liczbą ligowych występów w Wiśle Cupiała jest jeden obcokrajowiec - Mauro Cantoro.
Niewykluczone, że jeszcze jesienią do TOP 10 wskoczy Rafał Boguski, wypychając z niej Grzegorza Patera. Ligowy licznik "Bogusia" wskazuje w tej chwili 139 występów dla Wisły. Na ten dorobek pracuje od 2006 roku.
Zawodnicy z największą liczbą ligowych występów w "erze Cupiała":
Zawodnik | Występy | Lata gry |
---|---|---|
Arkadiusz Głowacki | 256 | 2000-2010, 2012- |
Marcin Baszczyński | 221 | 2000-2009 |
Paweł Brożek | 216 | 2001-2010, 2013- |
Radosław Sobolewski | 186 | 2005-2013 |
Piotr Brożek | 178 | 2001-2010, 2013-2014 |
Maciej Żurawski | 174 | 1999-2005, 2010-2011 |
Tomasz Frankowski | 173 | 1998-2005 |
Mauro Cantoro | 164 | 2001-2009 |
Patryk Małecki | 146 | 2006-2013 |
Grzegorz Pater | 143 | -2003 |
Wisła Cupiała zdobyła w lidze 934 bramki. Ponad 1/3 tego dorobku jest dziełem trzech zawodników: Tomasza Frankowskiego, Macieja Żurawskiego i Pawła Brożka. Ten ostatni jest na dobrej drodze do tego, by prześcignąć "Franka" i "Żurawia", co da mu też pozycję wicelidera strzeleckiej klasyfikacji wszech czasów Białej Gwiazdy. Jej liderem jest ze 153 trafieniami na koncie Kazimierz Kmiecik. [ad=rectangle] Frankowski, Żurawski i Brożek to absolutnie najlepsi strzelcy Wisły "ery Cupiała". Dość powiedzieć, że kolejni najskuteczniejsi Marek Zieńczuk i Grzegorz Pater mają na koncie ponad trzy razy mniej bramek od nich.
Tak jak Boguski może niebawem wskoczyć do TOP 10 pod względem ligowych występów w czasach Cupiała, tak Łukaszowi Gargule brakuje już tylko dwóch goli, by zrównać się bramkami z Tomaszem Kulawikiem.
Najlepsi ligowi strzelcy Wisły Kraków "ery Cupiała":
Zawodnik | Bramki | Występy | Lata gry |
---|---|---|---|
Tomasz Frankowski | 115 | 173 | 1998-2005 |
Maciej Żurawski | 102 | 174 | 1999-2005, 2010-2011 |
Paweł Brożek | 101 | 216 | 2001-2010, 2013- |
Zieńczuk | 34 | 132 | 2004-2009 |
Pater | 33 | 143 | -2003 |
Kuźba | 26 | 50 | 2002-2003, 2004-2006 |
Małecki | 24 | 146 | 2006-2013 |
Boguski | 24 | 139 | 2006- |
Moskalewicz | 23 | 84 | 1999-2001 |
Kulawik | 18 | 96 | -2002 |