Akrobacje szybowcowe - charakterystyka i zasady
W związku z tym, że szybowiec nie ma silnika, żeby rozpocząć wykonywanie sekwencji akrobacyjnych musi on zostać wyciągnięty na odpowiednią wysokość przez samolot. Z tego samego względu akrobacje wykonywane przez szybowce należą do najtrudniejszych - bez silnika szybko tracą prędkość, która jest niezbędna do wykonania wielu figur. W takich okolicznościach jedynym sposobem na rozpędzenie się jest wykonanie lotu nurkowego, ponieważ przy opadaniu z dziobem odchylonym ostro w dół najszybciej napiera się prędkości.
Akrobacje szybowcowe - dyscypliny
Akrobacje szybowcowe to jedna z dwóch dyscyplin szybownictwa - drugą dyscypliną są przeloty szybowcowe, czyli wyścigi. Do akrobacji szybowcowych zalicza się następujące figury akrobatyczne:
- beczka - obrót szybowca wokół osi podłużnej, może on być powolny (sterowany) lub szybki (autotrakcyjny);
- korkociąg - ta akrobacja szybowcowa polega na locie po linii śrubowej, podczas którego traci się całkowicie lub częściowo sterowność;
- pętla - szybowiec zatacza okrąg w płaszczyźnie pionowej;
- spirala - może być płaska (15 stopni) lub stroma (50-–70 stopni), polega na locie szybowca w dół pod określonym stałym kątem i prędkością po linii śrubowej;
- lot nurkowy - pikowanie, czyli lot prostopadle do ziemi, któremu towarzyszy gwałtowne nabieranie prędkości;
- ślizg na ogon - szybowiec wznosi się w niemal pionowej pozycji do góry aż do chwili, gdy całkiem wytraci prędkość, a następnie opada w dół "przez plecy" lub "przez łeb" lotem nurkowym, a potem jego wyrównania do poziomu;
- ranwers - inaczej przewrót, to szybka zmiana kierunku lotu szybowca o 180 stopni, któremu towarzyszy ślizg na skrzydło;
- wywrót - wykonanie półbeczki (szybowiec obraca się na plecy o 180 stopni wokół osi podłużnej), a następnie wyrównanie lotu;
- zawrót - półpętla z obrotem, w wyniku tej akrobacji szybowiec nabiera wysokości i zmienia kierunek lotu o 180 stopni;
- świeca - bardzo stromy lot wznoszący;
- opadanie liściem - ta akrobacja polega na wprowadzeniu szybowca w korkociąg płaski i niemal natychmiastowe wyprowadzenie go z tego manewru, co prowadzi do ślizgowego opadania naprzemiennie w prawo i w lewo.
Odpowiednie wykonanie poszczególnych figur jest punktowane przez sędziów.
Akrobacje szybowcowe - historia
Początki akrobacji szybowcowych sięgają lat 30. XX wieku, wykonywali je wtedy jako pierwsi Maciej Blaicher i Michał Offierski. Pierwszą na świecie akrobację zespołową wykonali w 1952 roku Edward Makula, Stanisław Skrzydlewski oraz Adam Witek. Pierwsze zawody akrobacyjne w Polsce miały miejsce w 1956 roku - były to I Szybowcowe Mistrzostwa Polski. Mała liczba pilotów wykonujących ten trudny sport stała się motywacją do zorganizowania zawodów międzynarodowych, które umożliwiłyby zaangażowanie większej liczby uczestników. Przez trzy lata z rzędu zwyciężał (1957-1959) Tadeusz Śliwak.
Współczesnym wielokrotnym mistrzem świata i Europy w akrobacji szybowcowej (indywidualnej i drużynowej) jest Jerzy Makula, o którym powstały też dwa filmy dokumentalne: "Wniebowzięty"(2000) oraz "W chmurach" (2002).
